Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


Kei konei koe:

Tirohia mā te reo: Māori | English

He whakaaro mō ngā mahi e pā ana ki te ariā o te kaiārahitanga

Mā ngā ākonga e tito tētahi waiata whakamaumaharatanga mō tētahi hōia/kaiārahi i tōna whakapapa.

Mā te ākonga e tātari ngā kaupapa e whai ake nei:

  • Ko te waiata "E te Hokowhitu". (Pāwhiria ngā hononga e whai ake nei ki te mātakitaki i te whakaata o te waiata, me "Te tikanga o te waiata E te Hokowhitu" e whakamārama ana he waiata tēnei e whakanui ana i a Rūtene Moananui-a-Kiwa V.C.)
  • Ko te haka "Haane". (Pāwhiria ngā hononga e whai ake nei ki te mātakitaki i te whakaata o te haka me ngā kōrero e pā ana ki ngā kupu o te haka. Ko wai mā a Ngārimu rāua ko Haane? He aha ētahi o ā rāua whakatutukitanga i te Pakanga Nui? Anō rā ko te whakaata e kīia nei ko "Te Pakanga o Takrouna" mō ngā mahi hautoa a Haane tērā i whakaputa i tōna whakaingoatanga kia whiwhi i te V.C.) 

I ngā rōpū takiwhā, ka ohia manomanotia e ngā ākonga ngā kaiārahi Māori whai mana (te tāne me te wahine, o mua, o nāianei hoki). Ka matapaki rātou i ngā āhua kaiārahi ō aua tāngata – hei tauira, ō rātou kaha hei kairautaki/kaihīraurau hopanga/kaiwhakawhiti kōrero/kaiwhakarongo/kaiwhakatau take/kaiwhakaaro tere/tangata whakatauira whanonga, hei aha, hei aha.

Mā ngā ākonga e whiriwhiri tētahi whakamārama tōpū mō te kaiārahitanga mā te taukumekume i ngā āhuatanga/tikanga rerekē o te kaiārahitanga.

Mā ngā ākonga e whakamahi te "Tāruatanga Matua 2" hei ārahi i te rangahau i ngā whakatutukitanga a tētahi toa nō Te Hokowhitu-a-Tū i te wā o te pakanga. (Mehemea nō tō rātou whakapapa taua toa, ko te painga atu tērā.)

Pāwhiria te hononga e whai ake nei ki te tiki ake "Te Tāruatanga Matua 2: Kaiārahi Māori Whakaawe".

PDF icon. Tāruatanga Matua 2 (PDF 61 KB)

Mā ngā ākonga e rangahau tētahi kaiārahi/tuawahine nō te Pakanga Tuarua o te Ao, ā, ka tuhi ngā kitenga ki te "Tāruatanga Matua 2".

I runga tonu i taua "Tāruatanga Matua 2", ka rangahau ngā ākonga i tētahi kaiārahi o nāianei, pērā i tētahi kaitōrangapū, tētahi kaikorikori, tētahi tangata ikeike, tētahi rangatira, tētahi toa kaipakihi, tētahi kaioha, tētahi manene, tētahi atu, tētahi atu.
 
Mā ngā ākonga e whakatairite ngā whakatutukitanga me ngā āhuatanga o ētahi kaiārahi Māori (o mua, o nāianei). He aha ngā ōritetanga matua? I pēhea tā rātou awe, whakaawe hoki i te iwi Māori?

Mā ngā ākonga e tūhura ētahi kaiārahi i ō rātou ake whānau, ka torotoro i ō rātou āhuatanga me te aromātai i ēhea o aua āhuatanga ngā mea e pīrangi ana rātou kia whai, he aha ai hoki?

Mā ngā ākonga e tuku whakaaro mō ngā ara ka whāia pea e te kāwanatanga, e ngā iwi, hapū, whānau hoki ki te whakatenatena i ngā rangatahi Māori kia noho hei kaiārahi.

Ngā rauemi whai pānga

  • Ko ngā whakaata kei tēnei pae tukutuku.
  • He pepa nui me ngā pene whītau hei tuhituhi whakaaro me ngā ariā i ngā whiriwhiringa ā-rōpū.
  • "Te Tāruatanga Matua 2" (te matiti mō ngā kaiārahi) – kia kotahi mā ia ākonga.
  • Te wātea ki te ipurangi me ētahi atu rawa ataata, rawa tā hoki mō te rangahau.

He mahi whakawhānui pea

Mā ngā ākonga e hoki anō ki ngā hononga tuakana/teina i roto i Te Hokowhitu-a-Tū, pērā i te hōia he nui, he roa hoki ana mahi whawhai e akoako ana i tētahi kātahi anō ka uru mai; ngā tēina me ngā tuākana e whawhai tahi ana, te aha, te aha (he tauira rawe ō Patricia Grace i tana pukapuka, Tū).

Mā ngā ākonga e whiriwhiri whakaaro e pā ana ki ngā hononga tuakana/teina o nāianei i te whānau/hapū/iwi; i te ope kātua; i te ao mahi; i ngā hākinakina, pērā i ngā hōtaka kaiakopono a te Kapa ō Pango me Ngā Ponga.

Mā ngā ākonga e tito tētahi waiata mō ngā whakatutukitanga a tētahi hōia kāore e mōhiotia ana, nō te wā o te Pakanga Tuarua o te Ao.

Mā ngā ākonga e rangahau te whakatūnga o te Rōpū Wāhine Māori Toko i te Ora. (Pāwhiria ki konei ki te mātakitaki i te whakaata "Te kaiārahitanga a te wahine" mō te tūnga o ngā wāhine hei kaipupuri i te ahi kā i ngā tāne e pakanga ana i tāwāhi.)

Mā ngā ākonga e tautuhi ngā tikanga me ngā ritenga i whakapūmautia e ngā kaiārahi Māori o mua e puritia tonutia ana.

Mā ngā ākonga e wānanga i pēhea i huri ai ngā tikanga i te takanga atu o te wā. (Pāwhiria ki konei ki te mātakitaki i te whakaata "Te urutau tikanga" i matapakina ai i pēhea a ngāi Māori i te Tai Tokerau i urutau ai i ō rātou tikanga taketake nā te awenga o te whakapono Karaitiana.)

Mā ngā ākonga e whakamahi tēnei kōwae ako hei whakatītina i a rātou ki te uru atu ki te Whakataetae Karahipi Ngārimu mō te Tuhi Kōrero mō ngā ākonga o te kura tuarua. (Pāwhiria ki konei mō ētahi atu pārongo nā te Tāhuhu o te Mātauranga.)


Footer: